Reklama

Kolędy i pastorałki

Niedziela łódzka 2/2002

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Śpiewanie kolęd to jeden z najpiękniejszych obrzędów bożonarodzeniowych. Kolędy śpiewała i śpiewa cała Polska - jest to wyraz szlachetnych i dobrych uczuć.

Słowo "kolęda" pochodzi od łacińskiego calendae, co oznacza pierwszy dzień każdego miesiąca, ale również calendae był używany na oznaczenie podarunków noworocznych. Słowo pastorałka pochodzi również od łacińskiego pastor, co w tłumaczeniu oznacza pasterz. Pastorałka to kolęda o narodzeniu Chrystusa. Pierwsze pieśni były związane z obrzędami Nowego Roku, stąd też uroczyście je obchodzono. Wiązały się z obyczajem składania sobie życzeń i obdarowywania się prezentami. Miejsce tych pieśni zajęły inne, związane tematycznie z Bożym Narodzeniem. Zwyczaj ten przyjęło chrześcijaństwo. Początkowo pieśni śpiewane przy tej okazji zawierały jedynie życzenia szczęścia, pomyślności w gospodarstwie i w domu. Prawdziwy rozkwit kolęd zapoczątkował św. Franciszek, który w 1233 r., w dzień Bożego Narodzenia, urządził w Grecji szopkę i zaproponował braciom śpiewanie przy żłóbku radosnych pieśni o narodzeniu Chrystusa. Zwyczaj ten rozpowszechnili franciszkanie w całej Europie w XV-XVI wieku. Najstarsza polska kolęda pochodzi z XIV w. Do rozkwitu polskie kolędy doszły w XVII-XVIII w., wtedy też ukształtowały się one w formach znanych nam współcześnie. Pisali je początkowo anonimowo zakonnicy i organiści. Rozgłos uzyskała jedna z pierwszych śpiewana w kościele, kolęda Przybieżeli do Betlejem pasterze z 1630 r. J. Żabczyca, ze zbioru utworów zamieszczonych w Symfoniach anielskich, nazwanych "najwdzięczniejszą kantyczką staropolską" . Nadal śpiewane są takie pieśni, jak: Pomaluśku, Przy onej górze - również pochodzące z Symfonii anielskich. Do najpopularniejszych polskich kolęd należą: Bóg się rodzi, Błogosław Ojczyznę miłą F. Karpińskiego, ze zbioru Pieśni nabożnych O narodzeniu Pańskim z roku 1792 Mizerna, cicha stajenka licha T. Lenartowicza, oraz popularna do dziś kolęda Anioł pasterzom mówił z XV w.

Śpiewane w różnych okolicach, nie mniejszą popularnością cieszą się kolędy: Wśród nocnej ciszy, W żłobie leży, Anioł pasterzom mówił, W dzień Bożego Narodzenia, Cicha noc i wiele, wiele innych.

Kolędy ludowe pisane przez wiejskich twórców to pastorałki. Ich największym urokiem jest naiwna poufałość, z jaką śpiewają o narodzeniu Jezusa, a nasz polski, wiejski świat przenoszą w odległe wieki i kraje. Ciągle powstają nowe, związane z ewangeliczną tradycją Bożego Narodzenia. Trudno zliczyć, ile jest obecnie kolęd. W 1862 r.ks. Mioduszewski opublikował zbiór liczący 153 kolędy. W 1903 r. K. Miarka wydał zbiór, w którym kolęd było już ... 500.

Obecnie co roku przybywa wiele nowych kolęd autorów współczesnych oraz piękne kolędy i pastorałki regionalne.

Fragment opracowania "Doroczne obrzędy i zwyczaje religijne"

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2002-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Młody pasjonat liturgii

2024-06-04 12:34

Niedziela Ogólnopolska 23/2024, str. 68-69

[ TEMATY ]

liturgia

archiwum prywatne

Dawid Makowski

Dawid Makowski

W życiu bym nie przypuszczał, że teraz będę robił to, co robię, i to na taką skalę, ale... Pan Bóg potrafi zaskakiwać i robi to codziennie! – mówi Dawid Makowski.

Zielonogórzanin od dobrych kilku lat, mimo młodego wieku, nie tylko interesuje się, ale wręcz zachwyca liturgią i świętymi obrzędami. Na swoim koncie ma kilka książek, ponad 300 artykułów i wiele opracowań obrzędowych, a do tego współtworzy internetowy serwis, który przybliża wiernym liturgię Kościoła.

CZYTAJ DALEJ

Po co ten rząd rządzi?

2024-06-15 11:51

[ TEMATY ]

Samuel Pereira

Materiały własne autora

Samuel Pereira

Samuel Pereira

Codziennie słyszymy o rozliczeniach Prawa i Sprawiedliwości, które mają odwrócić uwagę od tego co się dzieje od grudnia zeszłego roku, a zamieniły się w groteskę, gdy np. Dariusz Joński przed wyborami za wszelką cenę chce ściągnąć na przedstawienie Daniela Obajtka (i to w sprawie, która w żaden sposób nie dotyczy jego i Orlenu, którym zarządzał), a gdy jest już po wyborach, to Joński niczym pingwinek z mema – już nie chce przesłuchiwać byłego prezesa największego koncernu paliwowego w tym rejonie Europy.

Boi się, że usłyszy, że zmiana władzy przyniosła Orlenowi spadek wyników w pięciu na sześć kluczowych biznesach? Albo Polacy dowiedzą się o wielkich odpisach obciążających wyniki 2023 r. m.in. przez opłaconą ropę, która nie dotarła do spółki? W czasie takiego posiedzenia komisji mogłaby paść również informacja o tym, że dzięki uśmiechniętej koalicji polski gigant paliwowo-energetyczny zaliczył duży zjazd w wynikach za pierwszy kwartał. Po co to komu, jak mają igrzyska trwać. Pogadajmy lepiej o Mateckim na dachu Sejmu.

CZYTAJ DALEJ

Papież: Pan uczy nas ufnego zasiewania Ewangelii

2024-06-16 12:37

[ TEMATY ]

Anioł Pański

Vatican Media

Pan uczy nas „ufnego zasiewania Ewangelii tam, gdzie jesteśmy, a następnie czekania, aż zasiane ziarno wzrośnie i wyda owoce w nas i w innych” – powiedział Papież Franciszek w rozważaniu przed południową modlitwą „Anioł Pański”.

Ojciec Święty podkreślił, że jako chrześcijanie powinniśmy zasiewać Ewangelię, „nie zniechęcając się i nieustannie wspierając się i pomagając sobie wzajemnie, również tam, gdzie, pomimo wysiłków, wydaje się nam, że nie dostrzegamy natychmiastowych efektów”. Papież zapewnił: „Często bowiem, również wśród nas, pomimo pozorów, cud już trwa i w swoim czasie wyda obfite owoce!”

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję