Reklama

Gdzie szukać polskiej drogi do wielkości?

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Piszą o nas wiele na Wschodzie i na Zachodzie. Jednocześnie budzimy niepokoje i zachwyty. Troską i obawą napawamy świat. Sami żyjemy nadzieją, ufamy przyszłości i cierpliwie znosimy swój los. Obcy sądzą nas różnie. My też nie mamy jednego zdania o sobie. Z dawna już stawiamy pytanie: jacy jesteśmy, wielcy czy mali? Czy może tacy zwyczajni? Czy przeszłość może odsłonić, co kryje w sobie sarmacka natura? Jakie ma oblicza?
Na widowni dziejowej pojawiliśmy się późno - w X w. po Chrystusie. Gdy na Wschodzie i nad Morzem Śródziemnym kwitły wspaniałe cywilizacje, o nas było głucho. Żyliśmy za górami, za lasami, ukryci wśród puszcz i bagien, na niskim stopniu rozwoju. Nasi prasłowiańscy przodkowie nie znali pisma, nie parali się nauką. Wznosili budowle drewniane, po których wiatr rozwiał popioły i ziemia wchłonęła próchno. Ocalał jeden tylko Biskupin.
Do rodziny narodów europejskich weszliśmy więc opóźnieni w cywilizacyjnym rozwoju. Wyprzedzały nas zarówno ludy romańskie, jak i germańskie. Piastowie zbudowali państwo w X w. W następnym począł się kształtować naród. Przez sześć wieków doganialiśmy Europę Zachodnią. Wreszcie w okresie renesansu, w naszym złotym wieku, Polska Jagiellońska wytworzyła wartości, które zadziwiły świat. Były to: tolerancja religijna i demokracja szlachecka. Gdy na Zachodzie płonęły stosy, toczyły się okrutne wojny religijne i rozwijały rządy absolutne, u nas bez krwi rozlewu żyli obok siebie wyznawcy różnych Kościołów i rozkwitały wolności obywatelskie. Pod tym względem wyprzedzaliśmy Europę o dwa stulecia.
Po raz drugi staliśmy się wzorem dla innych w wieku XVIII. Mimo słabości państwa, w przededniu jego upadku, zabłysnęliśmy sławną Komisją Edukacji Narodowej - pierwszym na naszym globie ministerstwem oświaty.
Po raz trzeci podziwiał nas wiek XX, kiedy to staliśmy się natchnieniem świata w walce z totalitarnym despotyzmem w różnych postaciach.
W tym krótkim rzucie oka na przeszłość uderzają dwie rzeczy. Pierwsza to rzadkość momentów, gdy odgrywamy rolę przewodnią wśród narodów. Druga to ześrodkowanie naszych światowych osiągnięć wyłącznie w zakresie imponderabiliów, czyli w dziedzinie wartości duchowych.
I rzeczywiście, nigdy nie przodowaliśmy w dziedzinach gospodarczych - ani w rolnictwie, ani w przemyśle, ani w handlu. Jeśli niekiedy przeżywaliśmy okresy świetności materialnej, to pod wpływem obcych wzorów. To samo można by powiedzieć o nauce. Polski wkład w światową skarbnicę wiedzy przedstawia się raczej skromnie. Średniej klasy uczonych nie brakowało nam, lecz wybitnych na miarę światową było nad wyraz mało. Kogóż tu można wymienić prócz Kopernika i Skłodowskiej?
Czym tłumaczyć taki stan rzeczy? Myślę, że decydującą rolę odgrywają nasze wady. Są one liczne i groźne, przykre i niszczące naród. Jesteśmy lekkomyślni i niewytrwali. Słomiany ogień stanowi nasz symbol. Życie gospodarcze zabija nam bałaganiarstwo i marnotrawstwo, niedbałość i nieobowiązkowość. Odstręczamy od siebie niechlujnością, niesłownością i niepunktualnością. Lenistwo i niesystematyczność podcinają nam każde działanie. Bez wyboru gonimy za przyjemnościami i łatwo wpadamy w alkoholizm, rozpustę i nałóg palenia. W stosunku do bliźnich często przejawiamy zazdrość i niechęci. Nie znosimy lepszych od siebie. Przełożonych i przepisów prawa nie słuchamy. O zgodę nam trudno. Wybujały indywidualizm kładzie tamę zbiorowemu działaniu. Rozwaga u nas jest rzadka. Nie szanujemy zdrowia ani czasu. Łakomimy się na cudze lub społeczne mienie. Sądzimy powierzchownie. Lubujemy się w słowach wzniosłych, lecz pustych. Potrafimy gadać godzinami i nic konkretnego nie postanawiamy. Łatwo dajemy się zwodzić. Łatwo też nas przekupić. Jesteśmy szaleni i swawolni, kłótliwi i nieodpowiedzialni. Chciwie naśladujemy obcych a swoimi obyczajami pogardzamy.
Wielkie to wszystko wady, których i połowa by wystarczyła do zguby narodu. My jednak żyjemy i trwamy już tysiąc lat. A żyjemy, bo zdarza się nam, że zmieniamy się radykalnie. Niech tylko przyjdzie śmiertelne niebezpieczeństwo, wtedy my zadziwiamy wszyskie narody. Stajemy się ofiarni bez granic, odważni do szaleństwa, w pracy niestrudzeni, genialni w pomysłach, inicjatywie i zaradności. Bez przesady, wyrastamy na mistrzów improwizacji działających błyskawicznie i skutecznie. Pod twardą ręką wyższych konieczności zamieniamy się z niesfornej gromady indywidualistów w zwartą falangę, która jak taran druzgocze przeszkody.
Wniosek stąd prosty, że dobrze na nas wpływają bodźce ogromne, groźne i widoczne. Wtedy nikną wady, a wydobywa się na wierzch, płynący w zwykłych czasach podziemnym korytem, nurt wielkich cnót. Czyż nie wiemy, co działo się w przełomowych okresach II wojny światowej i za czasów „Solidarności” w 1980/81 r.?
Cudzoziemcy nas nie poznawali. Dziwili się i patrzyli z niedowierzaniem na naród, który nagle zaczął imponować zjednoczeniem i karnością, męstwem i ofiarnością, który przejawiał wytrwałość, znosił niedostatki. Patrzył z optymizmem w przyszłość. Znajdował siły moralne do walki o wolność, o lepsze jutro, o swą tożsamość. Lecz niech chmury się rozwieją i zacznie się szare życie w pokoju i dostatku, zaraz wielka rzeka nadzwyczajnych cnót schowa się pod ziemię, a my poczniemy ulegać swoim przyrodzonym słabościom. Zresztą nie tylko o Polskę chodzi. To cały świat zbliża się do katastrofy. Czy to nie znamienne, że kolegium kardynalskie, mężowie o wielkich umysłach i sercach, otwarci na działanie Ducha Świętego, w Roku Pańskim 1978 wybrali papieżem właśnie Polaka. Przecież Karol Wojtyła reprezentował swoją osobowością wszystkie cechy narodu polskiego. Nie wahano się jednak oddać ster Kościoła powszechnego w ręce przedstawiciela narodu, który jakże często gorszył świat swymi wadami. Trzeba dobitnie podkreślić, że czcigodni kardynałowie nie pomylili się. Szukali ratunku dla straszliwie zagrożonej przez szatana ludzkości. Wtedy właśnie dostrzegli nas - wspaniałych w obliczu grożącej nawałnicy.
Postawmy jeszcze jedno pytanie. Czy tylko pod naciskiem niebezpieczeństwa okazujemy się niezrównani? Czy na czasy pokojowe, na jednostajne dni pracy, nie ma dla nas drogi do wielkości? Sądzę, że jest. Lecz nie trzeba jej szukać w dziedzinie produkcji dóbr materialnych. Nie dlatego, że nie leży ona w naszych możliwościach. Potrafimy gospodarować i to zupełnie nieźle. Lepiej wszakże nam wychodzą starania o impoderabilia. Poświęcanie się wyższym celom przynosi błogosławione wyniki tak jednostkom, jak i zbiorowości. Miłość Boga i Ojczyzny, traktowanie swego życia jako służby dla rodziny, dla narodu, dla ludzkości otwiera przed nami tę właściwie jedyną drogę, jaką można kroczyć ku wielkości. Drugi szlak - miłości własnej, wyzwala w nas wady spychające, jeśli nie w przepaść to w nędzną wegetację. Polska byłaby inna, gdyby tysiące jej obywateli piastujących wysokie urzędy służyło nie sobie a społeczeństwu. Czas jest, daj Boże, aby nie ostatni, by uprzytomnić sobie i zapisać w umyśle i sercu wyraźnie i trwale: nie dane nam jest stać się zwyczajnymi zjadaczami chleba, zmaterializowanymi przeciętnymi sobkami. To nasz upadek. I druga równie ważna prawda: nie jesteśmy zdolni do koegzystencji z siłami zła. Współpraca z ciemnymi mocami rozkłada nas niezawodnie.
Nie mamy więc wyboru. Opatrzność ukształtowała tak naszą duszę, naszą polską duszę, której nie chcemy odmieniać, że aby uniknąć zguby, musimy piąć się w górę stromą ścieżką wskazaną przez Chrystusa i ciągnąć za sobą cały świat.

Artykuł pochodzi z książki Krzysztofa Wielguta „Obrazki z dziejów Polski”, t. 2, wydanej w „Bibliotece Niedzieli”, 1999 r.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2004-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

W TVP1 premiera filmu dokumentalnego „Wojtyłowie. Drogi do świętości”

2024-03-29 11:11

[ TEMATY ]

film

TVP

„Wojtyłowie. Drogi do świętości” to dokument opowiadający historię rodziny, z której wywodzi się Karol Wojtyła. Prezentując sylwetki członków rodziny Wojtyłów film ukazuje, jak ważna jest rodzina. W dokumencie autorstwa Piotra Kota i Mileny Kindziuk wystąpili m.in. kard. Stanisław Dziwisz, Ewa Czaicka, Jan Wojtyła. Premiera - 30 marca o 10:35 w TVP1.

Dokument opowiada historię rodziny, z której wywodzi się wyjątkowy człowiek, wielki Papież i późniejszy święty. Prezentując sylwetki członków rodziny Wojtyłów film ukazuje, jak ważna jest rodzina. Głęboka więź powstaje dzięki zaufaniu i prawdzie, a wszystko zanurzone i przesycone jest miłością. Rodzina Wojtyłów uczy, że pozytywne związki i relacje kształtują całe nasze życie.

CZYTAJ DALEJ

Wielki Piątek. Dzień postu ścisłego

[ TEMATY ]

post

Wielki Piątek

Karol Porwich/Niedziela

Wielki Piątek jest dniem sądu, męki i śmierci Chrystusa. To jedyny dzień w roku, kiedy nie jest sprawowana Msza św., a w kościołach odprawiana jest Liturgia Męki Pańskiej. Na ulicach wielu miast sprawowana jest publicznie Droga Krzyżowa. Tego dnia obowiązuje post ścisły i wstrzemięźliwość od pokarmów mięsnych. Są jednak osoby, które pościć nie muszą.

– Jeśli Wielki Piątek jest dniem pełnym smutku, to jednocześnie jest najwłaściwszym dniem dla obudzenia na nowo naszej wiary, dla umocnienia naszej nadziei i odwagi niesienia przez każdego swego krzyża z pokorą, ufnością i zdaniem się na Boga, mając przy tym pewność wsparcia przez Niego i Jego zwycięstwa. Liturgia w tym dniu śpiewa: „O Crux, ave, spes unica – Witaj, Krzyżu, nadziejo jedyna!” – tak sens liturgii wielkopiątkowej wyjaśniał w jednej z katechez w minionych latach papież Benedykt XVI.

CZYTAJ DALEJ

Biskup Zaporoża: Wielki Piątek trwa u nas każdego dnia

2024-03-29 16:27

[ TEMATY ]

biskup

Ukraina

Wielki Piątek

Vatican News

Bp Jan Sobiło na linii frontu

Bp Jan Sobiło na linii frontu

„Pod krzyżem Jezusa modlę się za wszystkich okaleczonych żołnierzy i tych, którzy oddali swe życie za wolność Ukrainy” – mówi Radiu Watykańskiemu bp Jan Sobiło. Wyznaje, iż Zaporoże, gdzie posługuje, jest w ostatnich dniach masowo ostrzeliwane. „Wiemy, że ten Wielki Tydzień może być ostatnim w naszym życiu i od tego będzie zależeć cała wieczność, stąd staramy się zacieśniać relację z Jezusem, by być gotowym nawet na ewentualną śmierć” – mówi hierarcha, prosząc o usilną modlitwę za Ukrainę.


Podziel się cytatem

Bp Jan Sobiło: Tak, to już trzeci Wielki Piątek w czasie pełnoskalowej wojny. Z jednej strony przyzwyczailiśmy się do tego krzyża wojennego, a z drugiej jest on coraz bardziej bolesny. Tak jak rana, którą długo już nosisz, ale jednocześnie nie widzisz, że może się zagoić w najbliższym czasie. I sama świadomość tego, że ta wojna trwa i nie wiadomo jeszcze, jak długo potrwa, jest bardzo bolesna. Jednocześnie widzę, że ludzie przyzwyczaili się już do wystrzałów i do tego, że ktoś zginął, że przywożą rannych żołnierzy. Muszą po prostu żyć i wiedzą, iż nawet w czasie wojny trzeba funkcjonować, trzeba pójść po chleb, trzeba się pomodlić. Na początku wojny niektórzy mieli problem z modlitwą, a teraz widzę, że nauczyli się organizować sobie czas i miejsce dla modlitwy, bo odczuwają, iż bez niej tego długiego czasu wojennego nie da się przeżyć.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję