Reklama

Zmysł a sacrum w liryce XVIII wieku

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

W polskiej poezji religijnej epoki baroku występują utwory literackie, w stosunku do których można zastosować filozoficzno-literacką kategorie sensualizmu i sensualności. Oznaczają one że, źródłem poznania rzeczywistości są wrażenia zmysłowe, że w badaniach analizuje się obrazy wizyjne i nadrealne, związane z "metafizycznością", zjawiskowością, pozornością czy ekspresyjnością.

R. Fiszerówna na przykładzie twórczości Samuela Twardowskiego, autora Nadobnej Paskwaliny, wskazała na wrażenia wzrokowe, wyobraźnię przestrzenną i ruch. Inny literaturoznawca, Stefan Nieznanowski, podkreślił w poezji Kaspra Miaskowskiego zmysłową wyrazistość języka oraz przepych i zmysłowy "nadmiar" w XVII-wiecznej poezji religijnej. Podobnie Claude Backvis zwracał uwagę na zmysłowość wyrazu w epice, w poezji S. Twardowskiego, A. Korczyńskiego, S.H. Lubomirskiego. Wrocławski historyk literatury Czesław Hernas mówił o "sensualizmie" w liryce J.A. Morsztyna ("jedność oglądania świata"); wiersze Hieronima Morsztyna i Szymona Zimorowica określał mianem "poezji światowych rozkoszy". Zmysłowość może być także odrzuceniem neoplatońskiego idealizmu albo dążnością do obrazowania zmysłowej konkretyzacji ekspresji doznań sennych (A. Nowicka-Jeżowa) m.in. u J.A. Morsztyna.

Liryka religijna XVII w., najbardziej dojrzała artystycznie, stała się szczególnie miejscem zaistnienia zjawiska sensualności ekspresji poetyckiej w zetknięciu z sacrum, czyli z tym co święte, boskie etc. Spośród autorów dzieł religijnych baroku należy wymienić jeszcze Zbigniewa Morsztyna, Wespazjana Kochowskiego, Stanisława Grochowskiego, Kaspra Twardowskiego i wielu innych. Pojawiają się tu ponadto takie kategorie "zmysłowości", jak: ucieleśnienie, zmysłowe budowanie np. osób świętych, kryzys i transformacja tradycji alegorycznej, " nadzmysłowość" tzw. poezji mistycznej, pobożnej itp.

O kwestiach tych pisze Mirosława Hanusiewicz w interesującej rozprawie, powstałej na KUL w 1998 r., zatytułowanej Święte i zmysłowe w poezji religijnej polskiego baroku, po którą warto sięgnąć i przeczytać.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2001-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Co znaczy, że Bóg jest „Ojcem”?

2025-03-13 20:55

[ TEMATY ]

Bóg

Wielki Post

Katechizm Wielkopostny

Adobe.Stock

Wielki Post to czas modlitwy, postu i jałmużny. To wiemy, prawda? Jednak te 40 dni to również czas duchowej przemiany, pogłębienia swojej wiary, a może nawet… powrotu do jej podstaw? Dziś pytanie - co znaczy, że Bóg jest „Ojcem”?

Czy wiesz, co wyznajesz? Czy wiesz, w co wierzysz? Zastanawiałeś się kiedyś nad tym? Jeśli nie, zostań z nami. Jeśli tak, tym bardziej zachęcamy do tego duchowego powrotu do podstaw z portalem niedziela.pl. Przewodnikiem będzie nam Youcat – katechizm Kościoła katolickiego.
CZYTAJ DALEJ

Peru: biskup demaskuje "bezpośredni atak" na wolność wyrażania poglądów przez Kościół katolicki

2025-03-13 16:58

[ TEMATY ]

katolicy

atak

Peru

LGBT+

Adobe Stock

O "bezpośrednim ataku" na wolność wyrażania przez Kościół katolicki swych poglądów napisał biskup diecezji Cajamarca w północno-zachodnim Peru Isaac Martínez Chuquizana. Powodem wydania takiego oświadczenia było oskarżenie o "domniemane przestępstwo dyskryminacji", wysunięte przez środowisko LGTBIQ+ pod adresem Kościoła za to, że przestrzegał on przed skutkami tzw. "Integralnego Wychowania Seksualnego" (ESI), wprowadzonego w szkołach peruwiańskich.

W grudniu ub.r. Reyna Consuelo Solis Rivera, przedstawiająca się jako "członkini zespołu LGTBIQ+", powiadomiła Urząd ds. Praw Człowieka i Międzykulturowości Ministerstwa Publicznego Cajamarki, iż "przedstawiciele biskupstwa i międzynarodowej organizacji Życie Ludzkie" skrytykowali działalność jej stowarzyszenia. Miało do tego dojść 26 sierpnia 2024 na Święcie Książki w Cajamarce. Wysłannicy diecezjalni i wspomnianej organizacji w obronie życia wygłosili tam wykład nt. Integralnego Wychowania Seksualnego i jego następstw.
CZYTAJ DALEJ

Co znaczy, że Bóg jest „Ojcem”?

2025-03-13 20:55

[ TEMATY ]

Bóg

Wielki Post

Katechizm Wielkopostny

Adobe.Stock

Wielki Post to czas modlitwy, postu i jałmużny. To wiemy, prawda? Jednak te 40 dni to również czas duchowej przemiany, pogłębienia swojej wiary, a może nawet… powrotu do jej podstaw? Dziś pytanie - co znaczy, że Bóg jest „Ojcem”?

Czy wiesz, co wyznajesz? Czy wiesz, w co wierzysz? Zastanawiałeś się kiedyś nad tym? Jeśli nie, zostań z nami. Jeśli tak, tym bardziej zachęcamy do tego duchowego powrotu do podstaw z portalem niedziela.pl. Przewodnikiem będzie nam Youcat – katechizm Kościoła katolickiego.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję