Władza - autorytet - panowanie. Trzy pojęcia bliskie znaczeniowo, a jednak odmienne. Mamy na co dzień do czynienia z jakąś władzą, doświadczamy wpływu autorytetu czy przekonujemy się o czyimś panowaniu. Katolicka nauka społeczna przez władzę rozumie „uprawnienie, jakie otrzymuje jednostka czy grupa ludzi do nakładania na podwładnych zobowiązań do społecznej kooperacji i urzeczywistniania dobra wspólnego” (Słownik Katolickiej Nauki Społecznej, s. 191).
W tym rozumieniu władza nie jest tym, co tworzy społeczność. Występuje jako organ, który koordynuje tylko działanie jej członków. W przypadku autorytetu katolicka nauka społeczna określa go jako „prawomocną władzę jednostki lub grupy nad inną jednostką czy inną grupą”. Zarazem ta prawomocność nie oznacza przymusu czy nacisku. Autorytet osoby czy osób wiąże się z wiedzą, zdolnościami czy poważaniem, ale także z pełnieniem ważnych urzędów. Stąd jednostka może cieszyć się autorytetem ze względu na osobiste zasługi czy predyspozycje, albo ze względu na to, że grupa społeczna przyznaje komuś autorytet, bo taka jest ranga urzędu.
W praktyce te dwa czynniki się przenikają. W każdym razie tak być powinno. Jest jeszcze jeden termin zaproponowany na samym początku - panowanie. Najkrócej, to taki system sprawowania władzy, który oparty jest na posłuszeństwie. Jeśli polecenia jednostki lub grupy ludzi spotykają się z posłuszeństwem podwładnych, posłuszeństwem zaakceptowanym, to możemy mówić o panowaniu. Na ogół panowanie wiążemy z uciskiem, przymusem. Nie zawsze tak jest. Może ono również wynikać z autorytetu, prestiżu panującego.
We współczesnym świecie mamy mozaikę władz i wpływów. Stajemy często wobec pytania, czy są one godne szacunku, poparcia, naszego posłuszeństwa.
Św. Paweł w 13. rozdziale Listu do Rzymian poucza, że każda władza zasługuje na szacunek, bo pochodzi od Boga. Nie umniejszając nic nauczaniu Pawłowemu, trzeba stwierdzić, że pisał on swój list w warunkach, w których nie było mowy o demokracji, upodmiotowieniu człowieka. Niewolnictwo było stałą częścią tamtego społeczeństwa. Zatem dzisiaj katolicka nauka społeczna potwierdza słowa św. Pawła, ale pod dwoma warunkami. Otóż władza pochodzi od Boga, gdy „została swobodnie i uczciwie wybrana przez obywateli oraz gdy nie zdegenerowała się w toku wypełniania swych funkcji” (Słownik Katolickiej Nauki Społecznej, s. 191).
Stajemy u podstaw demokracji. Władza może być narzędziem działania Boga, a zatem autorytetem, gdy jest swobodnie i uczciwie wybrana, a zarazem, gdy w swym działaniu ma na celu dobro wspólne społeczeństwa. Takiej władzy należy się szacunek i poparcie. Wiemy, że nie jest łatwo być wiernym i uczciwym, choćby przez jeden dzień. Obciąża nas nasza grzeszność, choć pochwalamy to, co dobre. W przypadku władzy potrzebna jest jej kontrola, aby zapobiec degeneracji. Potrzebny nasz głos, który poparty wieloma innymi, może wpłynąć na losy sprawujących rządy. Mają oni prawo do zyskania autorytetu, ale i powinność wypełniania zobowiązań wobec swych wyborców.
W bezpośrednim związku z tematem tych rozważań pozostaje pewne zdarzenie z Ewangelii opisane przez św. Mateusza. Oto Jezus został wystawiony na próbę przez faryzeuszów w sprawie płacenia podatku. Pamiętamy, że zapytano Go, czy należy płacić podatek Cezarowi, a więc okupantowi w tamtych warunkach. Wydawało się, że jakiejkolwiek by nie udzielił odpowiedzi, będzie w konflikcie z jedną lub drugą stroną. Tymczasem Jezus, przejrzawszy podstęp, dał odpowiedź salomonową: „Oddajcie więc Cezarowi to, co należy do Cezara, a Bogu to, co należy do Boga” (Mt 22,21). Mówiąc inaczej, Bogu należy się kult, którego nie należy okazywać władzy świeckiej. Władza świecka zaś nie może być tylko służebnym administratorem powierzonego jej mienia. Człowiek, którego cel ostateczny jest ponad posiadaniem i byciem członkiem społeczeństwa, jest wartością, która wyrasta ponad władzę. Zatem żadna władza nie może być panem jego sumienia, bo to sfera działania zastrzeżona dla Boga. Gdy jakaś władza próbuje wkraczać w tę sferę, przekracza swoje kompetencje. Niestety, nie brakuje we współczesnym świecie takich prób. Trzeba nam się dobrze rozglądać, bo przez demokratyczne z pozoru procedury wkradają się do życia publicznego wilki w owczej skórze.