Obserwator

Teraz konstytucja

Reklama

PRAWO Raczej nikogo nie trzeba przekonywać, że obowiązująca od ponad ćwierćwiecza Konstytucja RP powinna zostać zmieniona, bo nie przystaje do wyzwań dotyczących m.in.bezpieczeństwa, przed którymi stoi Polska. Do prac nad jej zmianą przystąpiła też Kancelaria Prezydenta RP – Karola Nawrockiego, ujawniając, że jest on zwolennikiem systemu prezydenckiego. Prezydent już wcześniej zapowiedział stworzenie Rady Konstytucyjnej – gremium, które przygotowałoby projekt. Teraz wśród jego doradców znalazł się m.in. konstytucjonalista prof. Dariusz Dudek, którego zadaniem – jak powiedział Karol Nawrocki – będzie stworzenie, we współpracy z szefem prezydenckiej kancelarii Zbigniewem Boguckim, takiej rady. W jej skład weszłyby autorytety prawne z różnych środowisk politycznych. Ci ludzie zagwarantowaliby, że nowa ustawa zasadnicza będzie strzec suwerenności Polski i eliminować spory kompetencyjne najwyższych organów państwa. Minister Bogucki przypomniał, że dotychczasowa konstytucja wskazuje dwa ośrodki władzy wykonawczej. – To ewenement – stwierdził. – Bo albo mamy ustroje parlamentarno-gabinetowe, w których tę władzę sprawuje premier czy kanclerz, tak jak w Niemczech czy w Austrii, a prezydent jest tylko formalnie głową państwa, albo system prezydencki, jak w USA czy we Francji – dodał. Prezydentowi jest dużo bliżej do systemu prezydenckiego, z zastrzeżeniem, że konstytucja nie będzie pisana „pod siebie”. Przeciwnie – otoczenie prezydenta chciałoby przygotować projekt na 2030 r., kiedy to odbędą się kolejne wybory prezydenckie. /w.d.

Pielgrzymi, wracajcie

ZIEMIA ŚWIĘTA Przewodniczący Konferencji Episkopatu Francji i arcybiskup Marsylii kard. Jean-Marc Aveline zaapelował w Jerozolimie do chrześcijańskich pielgrzymów, by wracali do Ziemi Świętej w geście solidarności z tamtejszymi chrześcijanami.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Kardynał Aveline powiedział, że pielgrzymi powinni przybywać do Ziemi Świętej nie tylko po to, by pogłębić swoją wiarę, ale również po to, by zainteresować się chrześcijanami. Zaapelował o pielgrzymowanie w duchu solidarności z miejscowymi chrześcijanami. Ruch pielgrzymkowy do Ziemi Świętej gwałtownie spadł po wybuchu w 2023 r. wojny w Strefie Gazy. Na okupowanym przez Izrael Zachodnim Brzegu mieszka ok. 50 tys. palestyńskich chrześcijan, którzy potrzebują izraelskich zezwoleń, by udać się do chrześcijańskich sanktuariów w Izraelu i Wschodniej Jerozolimie. /j.k.

Zmiana planów

Reklama

STREFA GAZY Premier Izraela Beniamin Netanjahu polecił rozpoczęcie negocjacji w sprawie uwolnienia wszystkich zakładników i zakończenia wojny, a jednocześnie przyznał, że jest bliski zatwierdzenia planu ofensywy, której celem jest zajęcie miasta Gazy. O planie było głośno, bo nieco wcześniej izraelski minister obrony Israel Kac zatwierdził nową ofensywę, a armia planowała już prowadzenie wstępnych działań, poprzedzających kampanię, która miała potrwać kilka miesięcy i rozpocząć się od przesiedlenia ok. 1 mln zamieszkujących Gazę cywilów. Netanjahu polecił przyspieszyć plan zdobycia Gazy. Teraz emocje opadły, choć Netanjahu, mówiąc o rozpoczęciu negocjacji, dodał, że cele – uwolnienie wszystkich zakładników i pokonanie palestyńskiego Hamasu – są połączone. Po decyzji o nowej ofensywie na miasto Gaza państwa arabskie zintensyfikowały wysiłki dyplomatyczne. /w.d.

Życie to krótki sen

Pożegnanie Świat polskiej kultury poniósł kolejną stratę. 21 sierpnia w Sopocie w wieku 66 lat zmarł znany artysta Stanisław Joachim Sojka (Soyka). Tego dnia miał wystąpić podczas koncertu „Orkiestra mistrzów” na festiwalu „Top of the Top”. Po wiadomości o jego śmierci telewizja przerwała transmisję wydarzenia muzycznego.

Stanisław Soyka w swojej twórczości łączył jazz, pop, soul, poezję śpiewaną i muzykę klasyczną. Nazywany był poetą dźwięku. Jego charakterystyczny głos i emocjonalny sposób interpretacji sprawiły, że zyskał miano jednego z najwybitniejszych interpretatorów polskiej piosenki.

Urodził się w Żorach, a naukę pobierał w szkole muzycznej w Gliwicach; już jako nastolatek był drugim organistą gliwickiej katedry. W wieku 23 lat zadebiutował na festiwalu Jazz Jamboree, szybko zdobywając uznanie środowiska jazzowego. Współpracował m.in. z Michałem Urbaniakiem, Wojciechem Karolakiem i Tomaszem Stańką. Jako autor i wykonawca zasłynął dzięki utworom takim jak Tolerancja, Cud niepamięci czy interpretacjom poezji Czesława Miłosza i Agnieszki Osieckiej. Viralem w sieci stał się filmik z próby na sopockiej scenie, na którym Soyka śpiewa utwór Życie to krótki sen. /a.k.

Sztuczny problem

Reklama

RYNEK PRACY Sztuczna inteligencja (AI) nie zastąpi w najbliższym czasie wielu zawodów i miejsc pracy. Rozwój tej technologii będzie przebiegał przez zmianę sposobu pracy, a nie jej eliminację. Kluczowe będzie dostosowanie się do nowych zadań w ramach swojego zawodu – uważają amerykańscy badacze Lukas Freund i Lukas Mann. Transformacja związana z rozwojem AI wpływa na każdego inaczej – nawet wykonujący ten sam zawód mogą doświadczyć różnych jej skutków. Premiowane będą kompetencje trudne do automatyzacji – wszystko, co łączy umiejętności ze zdolnością krytycznego myślenia. /j.k.

Na szarym końcu

POLSKIE INNOWACJE Europejski Ranking Innowacyjności (EIS), porównujący państwa członkowskie UE i inne kraje europejskie, informuje: pod względem innowacyjności Polska zajmuje dalekie, 23. miejsce w UE, i wskazuje, co należy poprawić. Wśród słabości Polski wymieniono niskie nakłady na innowacyjne projekty (tylko 20% średniej unijnej), niską innowacyjność małych i średnich firm oraz niewielki odsetek zagranicznych doktorantów na polskich uczelniach. Nasze mocniejsze strony to aplikacje projektowe, wykorzystanie chmury obliczeniowej oraz odsetek ludności z wykształceniem wyższym. /w.d.

Sami sobie

ZWOLNIENIA KATECHETÓW W wyniku ograniczenia od 1 września lekcji religii w polskich szkołach pracę straci 11 tys. katechetów. To skutek rozporządzenia minister edukacji narodowej, przewidującego zmniejszenie z dwóch do jednej lekcji religii w tygodniu. Zasada nie będzie obowiązywać w szkołach podstawowych, w których (na dzień 15 września) wszyscy uczniowie będą uczęszczać na lekcję religii lub etyki. Jak orzekł Trybunał Konstytucyjny, rozporządzenie podpisano niezgodnie z przepisami prawa oświatowego. Nie było porozumienia między ministrem ds. oświaty a Kościołem katolickim. /j.k.

Drodzy bracia i siostry, W ostatnich katechezach widzieliśmy, jak czytanie i rozważanie Pisma Świętego w modlitwie osobistej i wspólnotowej otwierają na słuchanie Boga, który do nas mówi i rozbudzają światło, aby zrozumieć teraźniejszość. Dzisiaj chciałbym mówić o świadectwie i modlitwie pierwszego męczennika Kościoła, św. Szczepana, jednego z siedmiu wybranych do posługi miłości względem potrzebujących. W chwili jego męczeństwa, opowiedzianej w Dziejach Apostolskich, ujawnia się po raz kolejny owocny związek między Słowem Bożym a modlitwą. Szczepan został doprowadzony przed trybunał, przed Sanhedryn, gdzie oskarżono go, iż mówił, że „Jezus Nazarejczyk zburzy...[świątynię] i pozmienia zwyczaje, które nam Mojżesz przekazał” (Dz 6, 14). Jezus podczas swego życia publicznego rzeczywiście zapowiadał zniszczenie świątyni Jerozolimskiej: „Zburzcie tę świątynię, a Ja w trzech dniach wzniosę ją na nowo” (J 2,19). Jednakże, jak zauważył św. Jan Ewangelista, „On zaś mówił o świątyni swego ciała. Gdy więc zmartwychwstał, przypomnieli sobie uczniowie Jego, że to powiedział, i uwierzyli Pismu i słowu, które wyrzekł Jezus” (J, 21-22). Mowa Szczepana przed trybunałem, najdłuższa w Dziejach Apostolskich, rozwija się właśnie na bazie tego proroctwa Jezusa, który jako nowa świątynia inauguruje nowy kult i zastępuje ofiary starożytne ofiarą składaną z samego siebie na krzyżu. Szczepan pragnie ukazać, jak bardzo bezpodstawne jest skierowane przeciw niemu oskarżenie, jakoby obalał Prawo Mojżesza i wyjaśnia swoją wizję historii zbawienia, przymierza między Bogiem a człowiekiem. Odczytuje w ten sposób na nowo cały opis biblijny, itinerarium zawarte w Piśmie Świętym, aby ukazać, że prowadzi ono do „miejsca” ostatecznej obecności Boga, jakim jest Jezus Chrystus, a zwłaszcza Jego męka, śmierć i Zmartwychwstanie. W tej perspektywie Szczepan odczytuje też swoje bycie uczniem Jezusa, naśladując Go aż do męczeństwa. Rozważanie Pisma Świętego pozwala mu w ten sposób zrozumieć jego misję, jego życie, chwilę obecną. Prowadzi go w tym światło Ducha Świętego, jego osobista, głęboka relacja z Panem, tak bardzo, że członkowie Sanhedrynu zobaczyli jego twarz „podobną do oblicza anioła” (Dz 6, 15). Taki znak Bożej pomocy, przypomina promieniejące oblicze Mojżesza, gdy zstępował z góry Synaj po spotkaniu z Bogiem (por. Wj 34,29-35; 2 Kor 3,7-8). W swojej mowie Szczepan wychodzi od powołania Abrahama, pielgrzyma do ziemi wskazanej przez Boga, którą posiadał jedynie na poziomie obietnicy. Następnie przechodzi do Józefa, sprzedanego przez braci, którego jednak Bóg wspierał i uwolnił, aby dojść do Mojżesza, który staje się narzędziem Boga, aby wyzwolić swój naród, ale napotyka również wielokrotnie odrzucenie swego własnego ludu. W tych wydarzeniach, opisywanych przez Pismo Święte, w które Szczepan jest, jak się okazuje religijnie zasłuchany, zawsze ujawnia się Bóg, który niestrudzenie wychodzi człowiekowi naprzeciw, pomimo, że często napotyka uparty sprzeciw, i to zarówno w przeszłości, w chwili obecnej jak i w przyszłości. W tym wszystkim widzi on zapowiedź sprawy samego Jezusa, Syna Bożego, który stał się ciałem, który - tak jak starożytni Ojcowie - napotyka przeszkody, odrzucenie, śmierć. Szczepan odwołuje się zatem do Jozuego, Dawida i Salomona, powiązanych z budową świątyni Jerozolimskiej i kończy słowami proroka Izajasza (66, 1-2): „Niebiosa są moim tronem, a ziemia podnóżkiem nóg moich. Jakiż to dom możecie Mi wystawić i jakież miejsce dać Mi na mieszkanie? Przecież moja ręka to wszystko uczyniła” (Dz 7,49-50). W swoim rozważaniu na temat działania Boga w historii zbawienia, zwracając szczególną uwagę na odwieczną pokusę odrzucenia Boga i Jego działania, stwierdza on, że Jezus jest Sprawiedliwym zapowiadanym przez proroków; w Nim sam Bóg stał się obecny w sposób wyjątkowy i ostateczny: Jezus jest „miejscem” prawdziwego kultu. Szczepan przez pewien czas nie zaprzecza, że świątynia jest ważna, ale podkreśla, że „Najwyższy jednak nie mieszka w dziełach rąk ludzkich” (Dz 7, 48). Nową, prawdziwą świątynią, w której mieszka Bóg jest Jego Syn, który przyjął ludzkie ciało. To człowieczeństwo Chrystusa, Zmartwychwstałego gromadzi ludy i łączy je w sakramencie Jego Ciała i Krwi. Wyrażenie dotyczące świątyni „nie zbudowanej ludzkimi rękami” znajdujemy także w teologii świętego Pawła i Liście do Hebrajczyków: ciało Jezusa, które przyjął On, aby ofiarować siebie samego jako żertwę ofiarną na zadośćuczynienie za grzechy, jest nową świątynią Boga, miejscem obecności Boga żywego. W Nim Bóg jest człowiekiem, Bóg i świat kontaktują się ze sobą: Jezus bierze na siebie cały grzech ludzkości, aby go wnieść w miłość Boga i aby „spalić” go w tej miłości. Zbliżenie się do krzyża, wejście w komunię z Chrystusem oznacza wejście w to przekształcenie, wejście w kontakt z Bogiem, wejście do prawdziwej świątyni. Życie i mowa Szczepana nieoczekiwanie zostają przerwane wraz z ukamienowaniem, ale właśnie jego męczeństwo jest wypełnieniem jego życia i orędzia: staje się on jedno z Chrystusem. W ten sposób jego rozważanie odnośnie do działania Boga w historii, na temat Słowa Bożego, które w Jezusie znalazło swoje całkowite wypełnienie, staje się uczestnictwem w modlitwie Pana Jezusa na krzyżu. Rzeczywiście woła on przed śmiercią: „Panie Jezu, przyjmij ducha mego!” (Dz 7, 59), przyswajając sobie słowa Psalmu 31,6 i powtarzając ostatnią wypowiedź Jezusa na Kalwarii: „Ojcze, w Twoje ręce powierzam ducha mojego” (Łk 23,46); i wreszcie, tak jak Jezus zawołał donośnym głosem wobec tych, którzy go kamienowali: „Panie, nie poczytaj im tego grzechu!” (Dz 7, 60). Zauważamy, że chociaż z jednej strony modlitwa Szczepana podejmuje modlitwę Jezusa, to jest ona skierowana do kogo innego, gdyż jest ona skierowana do samego Pana, to znaczy do Jezusa, którego uwielbionego kontempluje po prawicy Ojca: „Widzę niebo otwarte i Syna Człowieczego, stojącego po prawicy Boga” (w. 56). Drodzy bracia i siostry, świadectwo św. Szczepana daje nam pewne wskazania dla naszej modlitwy i życia. Możemy się pytać: skąd ten pierwszy chrześcijański męczennik czerpał siłę do stawiania czoła swoim prześladowcom i aby dojść do daru z siebie samego? Odpowiedź jest prosta: ze swej relacji z Bogiem, ze swej komunii z Chrystusem, z rozważania Jego historii zbawienia, dostrzegania działania Boga, które swój szczyt osiągnęło w Jezusie Chrystusie. Także nasza modlitwa musi się karmić słuchaniem Słowa Bożego w komunii z Jezusem i Jego Kościołem. Drugi element to ten, że św. Szczepan widzi w dziejach relacji miłości między Bogiem a człowiekiem zapowiedź postaci i misji Jezusa. On - Syn Boży - jest świątynią „nie zbudowaną ludzkimi rękami”, w której obecność Boga stała się tak bliska, że weszła w nasze ludzkie ciało, aby nas doprowadzić do Boga, aby otworzyć nam bramy nieba. Tak więc nasza modlitwa powinna być kontemplacją Jezusa siedzącego po prawicy Boga, Jezusa jako Pana naszego, mojego codziennego życia. W Nim, pod przewodnictwem Ducha Świętego, możemy także i my zwrócić się do Boga, nawiązać realny kontakt z Bogiem, z zaufaniem i zawierzeniem dzieci, które zwracają się do Ojca, który je nieskończenie kocha. Dziękuję. tlum. st (KAI) / Watykan