Reklama

Odczytać przeszłość

Niedziela podlaska 29/2003

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Reklama

Ewangelia według św. Mateusza rozpoczyna się rodowodem św. Józefa. Ewangelista wymienia 14 pokoleń od Abrahama do Dawida, następne 14 pokoleń od Dawida do przesiedlenia babilońskiego i wreszcie kolejne 14 pokoleń od przesiedlenia babilońskiego do Chrystusa. Łącznie 42 pokolenia przodków, co daje w sumie około 1000 lat. Można z tego wnioskować, że współcześni Chrystusowi posiadali dużą wiedzę o swych przodkach, że była to dla nich sprawa ważna. A jak to wygląda u nas, ludzi XXI wieku? Konia z rzędem temu, kto jest w stanie podać jakieś dane o swych przodkach sprzed 200 lat.
Kilka lat temu uświadomiłem sobie ze wstydem, że nie znam imienia swego pradziadka po mieczu, powszechnie uważanego za najważniejszego w hierarchii przodków. Idąc dalej stwierdziłem, że znam więcej królów Polski niźli swych protoplastów. To także nie napełniło mnie dumą, ale pomogło wyciągnąć wnioski. Wtedy to narodziło się moje postanowienie budowy drzewa genealogicznego, co szybko przerodziło się w kilkuletnią pasję. Wszyscy, którzy próbowali to robić wiedzą, jak wiele satysfakcji daje znalezienie kolejnych danych, dopisanie na drzewie nowych imion, nazwisk, dat.
Gdy już w archiwach rodzinnej parafii i parafii sąsiednich, a także w archiwum państwowym znalazłem prawie wszystko, co dotyczyło moich przodków, zacząłem zbierać dane wszystkich mieszkańców mojej rodzinnej parafii Rozbity Kamień. Leży ona na Podlasiu, na skraju diecezji drohiczyńskiej, na pograniczu historycznych ziem - liwskiej i drohickiej. W czerwcu 1999 r. nad kościołem parafialnym dwukrotnie przelatywały śmigłowce z Janem Pawłem II - rano w drodze znad Wigier do Siedlec i wieczorem - z Drohiczyna do Warszawy.
Z ksiąg metrykalnych zachowały się następujące: chrztów - z lat 1631-1654, 1688-1707, 1722-1738 i od 1753 do dziś; ślubów - z lat 1631-1652 i od 1753 r. do dziś; zgonów - od 1752 r. do dziś. Na podstawie tych danych, jak również ślubów mieszkańców mojej parafii, zawieranych w parafiach sąsiednich: Czerwonce, Grębkowie, Jabłonnie, Kopciach, Korytnicy, Kożuchówku, Mokobodach, Niwiskach, Paprotni, Sokołowie, Suchożebrach, Węgrowie i Wyszkowie opracowałem Materiały genealogiczne parafii Rozbity Kamień. Obejmują one urodzonych do końca XIX w., tzn. do 31 grudnia 1900 r. O najmłodszych z genealogii starałem się zebrać możliwie najwięcej informacji pochodzących już z XX w. - ich śluby i zgony, dane ich małżonków.
Rozbity Kamień to parafia w większości drobnoszlachecka. Charakterystyczne dla niej nazwiska są związane z miejscowościami do niej należącymi. Są to: Bielińscy, Dmowscy, Kosieradzcy, Księżopolscy, Kudelscy, Paczóscy, Rozbiccy, Sikorscy i Wężowie. Jeśli ktoś z Państwa ma ich wśród swych protoplastów, to jest duża szansa, że pochodzili z tej parafii.
Cieszy mnie rosnące zainteresowanie tą tematyką. Ks. prał. Andrzej Krupa, wielki orędownik mej pracy, odsyła do mnie wszystkich poszukujących swych korzeni w parafii, inni zgłaszają się na podstawie informacji odszukanych w Internecie, na stronach Gazety Powiatowej, ukazującej się w Sokołowie Podlaskim. Wszystkim odpowiadam i cieszę się, gdy mogę przesłać dane o poszukiwanych przodkach. Na ogół otrzymuję wzruszające, pełne wdzięczności listy i telefony - brak reakcji tłumaczę słabością ludzkiej natury.
Obok Materiałów genealogicznych... przygotowuję do druku również Kartki z dziejów parafii Rozbity Kamień. Część tychże opracowałem wspólnie z Grzegorzem Wierzbickim, od 7 czerwca br. księdzem, na podstawie jego pracy magisterskiej, część na podstawie zachowanych dokumentów sądowych i kościelnych, w tym kronik. Kilka rozdziałów zawiera informacje przeczytane "między wierszami" w księgach metrykalnych. Opracowując historię dziejów dworów opierałem się na zapisach z ksiąg hipotecznych. Mam nadzieję, że książki ukażą się drukiem przed najbliższym dniem Wszystkich Świętych.
Poniżej przedstawiam fragment Kartek... - część rozdziału Epidemie:

Wielka epidemia cholery

Jakkolwiek już w 1852 r. ilość zgonów wzrosła do nienotowanego dotychczas poziomu 118 (w następnym roku spadła do 60), to wielka epidemia cholery w północno-wschodniej części parafii zaczęła się w końcu marca 1854 r.; w kwietniu zanotowano już 22 zgony. W maju 1855 r. w niezbyt licznym wówczas Trebniu umarło 5 osób.
Główne nasilenie epidemii miało miejsce w sierpniu 1855 r., kiedy umarło 76 osób; w Bielanach Jarosławach - 17 osób (w całym roku 26 osób), w Bielanach Borysach - 11 osób, w Kosieradach zanotowano 19 zgonów w ciągu 2 tygodni (między 23 sierpnia, a 7 września), w Bielanach Żyłakach - 9 zgonów między 12 a 25 sierpnia. W małym zaścianku Bielany Borysy w ciągu trzech miesięcy umarło 17 osób; obraz spustoszenia staje się wyraźniejszy gdy porówna się te liczby ze zgonami z lat następnych: w latach 1856-1858 nikt nie umarł, a w latach 1859-1862 umierała jedna osoba rocznie! W sierpniu 1855 wymarła tu cała rodzina Jana Bielińskiego "Patrycha" [p. BB-98] (on, jego żona, brat, ojciec i 4 dzieci).
W dużej części parafii (Dmochy, Paczuski, Rozbity Kamień, Sikory) ilość zgonów nie przekraczała średniej; można uznać, że południowo-zachodnia część nie była dotknięta zarazą. W 1854 r. zanotowano w aktach parafialnych 143 zgony, a w 1855 r. aż 203 zgony, przy dotychczasowej średniej rocznej około 80. W 1857 r., po wygaśnięciu epidemii, było już tylko 47 zgonów.
Ciekawym może się również okazać fragment z rozdziału Spory o ziemie:

Sumienie ruszyło

W testamencie Jana i Franciszka Sikorskich "Duszyków" z SD spisanym 9 sierpnia 1625 r. wobec świadków w Sikorach znalazł się fragment: "...Będąc bliższemi śmierci aniżeli żywota, a wiedząc dowodnie iż na Rozbitem Kamieniu we włóce poświątnej trzymamy gruntu zagonów trzy w rogu w grodzi plebańskiey (...). Tedy on grunt to iest przerzecone zagony niechcąc obciążać dusz swoich przyzwawszy do siebie x. Grzegorza Skorupskiego P [lebana] Rozbickiego dla lepszey wiary i szlachetnych Stanisława Kudelskiego i Stanisława Paczóskiego nie mogąc przyjść do akt żadnych kościołowi iako iego własne exnunc [od tej chwili] wracamy, która to recognitio [zeznanie] nasza ma tak być ważna, jako by była przed aktami iakiemikolwiek zeznana.
W świetle tego dokumentu zrozumiały staje się przydomek "Dusza", który odróżniał ich od innych Sikorskich!

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2003-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Czy Chopin był ateistą? Co o kościelnych legendach może powiedzieć historyk?

2025-09-26 13:42

[ TEMATY ]

"Niedziela. Magazyn"

Adobe Stock

Fryderyk Chopin

Fryderyk Chopin

Ateista, a może człowiek głębokiej wiary – kim naprawdę był Fryderyk Chopin? W najnowszym numerze „Niedziela. Magazyn” (nr 10 – październik-grudzień 2025) staramy się rozwikłać tę jedną z największych tajemnic historii muzyki. Odpowiedź na nią może na nowo zdefiniować nasze wyobrażenie o Chopinie.

W „Magazynie” nr 10 znajduje się więcej sensacyjnych artykułów. Przyglądamy się np. celibatowi na przestrzeni dziejów, pytając o to, kto i dlaczego wymyślił celibat. Znane powiedzenie głosi, że w każdej legendzie znajduje się ziarenko prawdy. Idąc za tą myślą Grzegorz Gadacz okiem historyka spogląda na kościelne legendy, które legły u podstaw naszej tożsamości narodowej. Jasna Góra jest wciąż niezgłębioną tajemnicą, a jednym z jej słabo zbadanych sekretów jest funkcja więzienia, którą klasztor pełnił w minionych wiekach. Kto i dlaczego był więziony na Jasnej Górze? Na to pytanie odpowiada Ireneusz Korpyś. Profesor Grzegorz Kucharczyk demaskuje mit założycielski reformacji, a Bogdan Kędziora rozprawia się z czarną legendą krucjat. Matka Boża z Guadalupe wciąż rozpala wyobraźnię wiernych na całym świecie, ale co tak naprawdę wiemy o Jej objawieniach? Pogłębionej analizy tego, jak doszło do objawień maryjnych w Meksyku i jak przebiegały, podejmuje się Grzegorz Kaczorowski.
CZYTAJ DALEJ

Rozważanie na niedzielę: "Bóg jest" historia Dr Romany

2025-09-26 08:27

[ TEMATY ]

rozważanie

ks. Marek Studenski

W tym odcinku zabieram Cię w niezwykłą podróż: od dramatycznego poszukiwania 3-letniej dziewczynki, którą ogrzał własnym ciałem wierny pies, po milczącą mądrość Ewangelii, gdzie Łazarz — „ten, któremu Bóg pomaga” — uczy nas, że miłosierdzie bywa bliżej niż sądzimy.

Opowiadam o dr Romanie Capucie, lekarzu i dobroczyńcy misji w Tanzanii, która jednym zdaniem „Mungu youpo — Bóg jest” potrafiła rozświetlić najciemniejszą żałobę. Jej życie, cierpienie i uśmiech do końca pokazują, co naprawdę znaczy zawierzyć.
CZYTAJ DALEJ

Francja: nowoczesny kościół wyróżniony przez ministerstwo kultury

2025-09-26 20:27

[ TEMATY ]

Kościół

Francja

nowoczesność

wikipedia/Vpe

Kościół pw. Ducha Świętego w Montpellier

Kościół pw. Ducha Świętego w Montpellier

Kościół pw. Ducha Świętego w Montpellier został uhonorowany przez francuskie ministerstwo kultury oznakowaniem „Wyróżniająca Się Architektura Współczesna”. Poświadczająca to tablica pamiątkowa została odsłonięta dziś wieczorem w obecności miejscowego arcybiskupa Norberta Turiniego i architekta-wizjonera Marcela Pigeire’a, który za swój projekt sprzed pół wieku nie wziął honorarium.

Świątynia w dzielnicy Cévennes w Montpellier powstała w 1965 roku, gdy kończący się Sobór Watykański II chciał zbliżyć wiernych do ołtarza. 35-letni wówczas Pigeire stworzył kościół mogący pomieścić 700 wiernych, na planie centralnym, pełen światła. Wyróżnia się on trójkątnymi fasadami, symbolizującymi Trójcę Świętą, podobnie jak trzy kolumny podtrzymujące strop na wysokości 17 metrów.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję