Reklama

1150. rocznica śmierci św. Cyryla

Św. Cyryl i św. Metody dla naszych czasów

Św. Jan Paweł II wzywał, by odczytać w życiu i posłannictwie świętych Cyryla i Metodego te treści, które Mądrość Bożej Opatrzności wpisała tam jakby z myślą o naszej epoce

Niedziela Ogólnopolska 8/2019, str. III

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Święci Cyryl i Metody w szczególny sposób zwracają naszą uwagę na temat prawdy w czasach postprawdy, na temat osoby, kiedy jej nie ma w nauce i kiedy w rzeczywistości świata człowiek jest traktowany jako zasób ludzki przeznaczony do eksploatacji kapitałem. Temat prawdy dominuje w dokumencie biograficznym „Żywot Konstantyna – Cyryla”: św. Cyryl w swej młodości poślubia Sofię, Mądrość (por. „Żywot” III, 3) i pragnie, by Bóg udzielił mu mądrości, która otacza Jego tron. Modli się: „Boże ojców naszych i Panie miłościwy, któryś sprawił wszystko słowem i mądrością swoją, stworzywszy człowieka, aby władał stworzeniami, co przez Ciebie się stały (Mdr 9, 1-2), udziel mi mądrości, która otacza tron Twój” (Mdr 9, 4). Pragnie po powrocie do tronu Ojca: „Miałem niegdyś dziada wielkiego i bardzo sławnego, który stał blisko cesarza, ale nadaną mu wyższą godność odrzuciwszy, został wygnany. Poszedłszy zaś na obcą ziemię, zubożał i tam mnie zrodził. Ja zaś, szukając dawnej dziadowej godności, dotąd jej nie zdołałem odzyskać, jestem bowiem wnukiem Adama” („Żywot” IX, 11).

Zaszczytem i bogactwem przodków, Adama i Ewy, które zostało przez nich odrzucone, była osobowa relacja z Bogiem. Św. Cyryl dla Słowian zestawia gramatykę, żeby „zrozumieli rzeczy Boskie i ludzkie i uczyli się, jak przez działanie stawać się na obraz i podobieństwo Stwórcy swego” (por. „Żywot” IV, 8).

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Co wiemy o owej gramatyce? W traktacie pt. „O literach” Czernorizca Chrabra z przełomu IX i X wieku, który uważany jest za jeden z najważniejszych zabytków literatury starosłowiańskej, mówi się: „...Bóg, pełen miłości do ludzi, który urządza wszystko i nie chce, by ród ludzki był pozbawiony rozumu, lecz wszystkich prowadzi do poznania prawdy i do zbawienia, zmiłował się nad plemieniem słowiańskim i posłał mu świętego Konstantyna Filozofa, zwanego Cyrylem, męża sprawiedliwego i prawego, a on uczynił mu trzydzieści i osiem liter, jedne na wzór liter greckich, inne zaś stosownie do mowy słowiańskiej (...). U Żydów bowiem pierwszą literą jest alef, co znaczy «ucz się», gdyż oddając dziecko na naukę, mówią: «ucz się!», a to jest: alef. I Grecy, naśladując to, powiedzieli alfa. I nadało się wyrażenie mowy żydowskiej do języka greckiego, by powiedzieć w miejsce nauki – «szukaj!», ponieważ alfa po grecku znaczy właśnie «szukaj!» (...). Biorąc z nich przykład, święty Cyryl stworzył pierwszą literę – az?. A ponieważ litera az? jako pierwsza była przez Boga dana narodowi słowiańskiemu na otwarcie ust jego i ku poznaniu prawdy przez uczących się liter, jest ona wymawiana przy szerokim rozwarciu ust, podczas gdy pozostałe litery przy małym rozwarciu ust są wypowiadane”.

Reklama

„Az?” w języku starosłowiańskim znaczy „ja”, wyraża ono podmiot osobowy, osobę, podmiot świadomy. Mnich Chrabr używa symbolu szerokiego rozwarcia ust – gramatyka św. Cyryla zawiera w sobie dążenie do pełni Mądrości, czego brakowało w gramatyce Żydów i Greków. Św. Cyryl, określany też mianem nowego Pawła, dla litery „az?” – „ja”, dla podmiotu osobowego, stwarza znak graficzny o kształcie Krzyża Chrystusowego. Ujęcie graficzne podmiotu osobowego „az?” – „ja” jest wyrażeniem jego utożsamienia z prawdą krzyża jako symbolu wiary. Krzyż Chrystusa Zbawiciela i Dobra Nowina stanowią początek systemu gramatycznego Słowian, który prowadzi do Mądrości. Gramatyka św. Cyryla, zbudowana na podmiocie osobowym „ja”, jest zrodzeniem osoby. Osoba jest bytem ontologicznie najwyższym, a osobowa relacja z Bogiem stanowi fundamentalną zasadę poznawczą (Walter G. Muelder). Język starosłowiański stał się dzięki osobowości pełnowartościową mową Ducha Świętego.

Wskutek gwałtownego przerwania misji świętych Cyryla i Metodego znika z myśli osobowość, żeby ponownie pojawić się jednoznacznie w antropologii chrześcijańskiej dopiero po ponad tysiącu latach w nurcie personalistycznej myśli polskiej drugiej połowy XX wieku, w pracach kard. Karola Wojtyły, ks. prof. Wincentego Granata, ks. prof. Czesława S. Bartnika – twórcy systemu personalizmu uniwersalnego i innych, również w postaci pierwszej katedry personalizmu chrześcijańskiego na świecie, utworzonej przez ks. prof. Bogumiła Gackę MIC na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego.

Odrzucenie gramatyki osobowości św. Cyryla – Konstantyna Filozofa oraz modelu ewangelizacyjnego obu Braci jest poważną częścią dramatycznych okoliczności, które towarzyszyły tragicznemu rozdziałowi Kościoła w 1054 r. Tu gdzieś trzeba też szukać korzeni współczesnego kryzysu cywilizacyjnego, kryzysu wiary, uruchomienia kierunku myśli, która doprowadziła do „rozumu kartezjańskiego”, do współczesnej nauki desakralizującej świat i pozbawiającej człowieka jego prawdziwej godności. Do Prawdy, Dobra i Piękna, których gwałtownie pozbywa się współczesność, prowadzi tylko osobowa relacja ze Stwórcą.

Dr Pavol Maćala
Personalista, członek Zarządu Stowarzyszenia Naukowego Personalizm w Lublinie, były dyrektor Instytutu Historycznego Macierzy Słowackiej, były kierownik Katedry Historii Wydziału Filozofii na Katolickim Uniwersytecie w Rużomberku.
Wykładowca archeologii i historii.

2019-02-20 11:32

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Czy kobiety w ciąży muszą w Środę Popielcową i Wielki Piątek zachowywać post ścisły?

[ TEMATY ]

post

bp Adam Bałabuch

tasha/pixabay.com

Czy kobiety w ciąży muszą w Środę Popielcową i Wielki Piątek zachowywać post ścisły? Czy stan błogosławiony, w którym kobieta powinna szczególnie dbać o siebie i swoje dziecko, zwalnia ją z tego obowiązku? - Matka sama musi podjąć decyzję o przestrzeganiu postu ścisłego - tłumaczy KAI bp Adam Bałabuch, przewodniczący Komisji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów KEP.

Zarówno Kodeks Prawa Kanonicznego jak i inne przepisy Episkopatu Polski nie wyjaśniają jednoznacznie kwestii dyspensy od postu ścisłego dla kobiet w ciąży i karmiących piersią. Zdania duchownych na ten temat bywają podzielone. Niektórzy tłumaczą, że "ciąża to nie choroba", tylko stan błogosławiony, dlatego należy pościć, chyba, że lekarz zaleci inaczej. Inni podkreślają, że z postu zwolnione są osoby poniżej 14 roku życia, a więc i nienarodzone dzieci, którym pożywienia dostarczają matki.

CZYTAJ DALEJ

Gorzkie Żale to od ponad trzech wieków jedno z najpopularniejszych nabożeństw pasyjnych w Polsce

2024-03-28 20:27

[ TEMATY ]

Gorzkie żale

Grób Pański

Karol Porwich/Niedziela

Adoracja przy Ciemnicy czy Grobie Pańskim to ostatnie szanse na wyśpiewanie Gorzkich Żali. To polskie nabożeństwo powstałe w 1707 r. wciąż cieszy się dużą popularnością. Tekst i melodia Gorzkich Żali pomagają wiernym kontemplować mękę Jezusa i towarzyszyć Mu, jak Maryja.

Autorem tekstu i struktury Gorzkich Żali jest ks. Wawrzyniec Benik ze zgromadzenia księży misjonarzy świętego Wincentego à Paulo. Pierwszy raz to pasyjne nabożeństwo wyśpiewało Bractwo Świętego Rocha w 13 marca 1707 r. w warszawskim kościele Świętego Krzyża i w szybkim tempie zyskało popularność w Warszawie, a potem w całej Polsce.

CZYTAJ DALEJ

Groby Pańskie 2024 - Stwórz z nami galerię

2024-03-29 09:19

Marzena Cyfert

Parafia pw. Ducha Świetego we Wrocławiu

Parafia pw. Ducha Świetego we Wrocławiu

Piękną tradycją stało się budowanie w kościołach Grobu Pańskiego. Zapraszamy do przesyłania nam zdjęć z waszych kościołów i kaplic, a to pozwoli nam stworzyć piękną galerię. Czekamy na wasze zdjęcia, które możecie wysyłać na adres wroclaw@niedziela.pl

Prosimy, aby zdjęcia przesyłać do Niedzieli Zmartwychwstania.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję