Parafia Irządze należy do najstarszych w naszej diecezji. Już z 1326 r. znane jest imię miejscowego plebana – Ulryka. W tym czasie miejscowość ta była siedzibą dekanatu składającego się z 25 parafii. Kościół ufundował Świętopełk herbu Lis. Świątynia powstała prawdopodobnie na przełomie XIII i XIV wieku, a w 1390 r. została przebudowana. W czasie wojen szwedzkich wojska Rakoczego zrabowały i zniszczyły kościół. Wkrótce został on odbudowany, „ale utracił dawną okazałość”. Mury i wieże zostały zniżone, a gotyckie sklepienie nawy zastąpione zostały „sufitem z desek”. Na przebudowę kościół czekał do 1894 r., wtedy to dobudowane zostały dwie boczne kaplice tworzące nawę poprzeczną.

Gotyckie ślady

Kościół zbudowany był w stylu gotyckim, którego późniejsze przebudowy nie zatarły. Jest to wysoka budowla, wsparta szkarpami, rozłożona na planie krzyża. Posiada kwadratową wieżycę zakończoną barokową wieża. Na murowanej jej części znajdują się figury św. Stanisława, św. Wojciecha oraz patrona świątyni św. Wacława. W wystroju wnętrza najbardziej godne uwagi jest prezbiterium, które mimo licznych zniszczeń oraz przebudowy kościoła zachowało renesansowe sklepienie, zdobione łukami i arkadami. W ołtarzu głównym znajduje się obraz Matki Bożej Większej ozdobiony metalową, tłoczoną sukienką. Na zasuwie znajduje się obraz przedstawiający patrona kościoła. Św. Wacław namalowany jest w kolczudze, z mieczem przypasanym do boku. Jego kroki skierowane są w stronę anioła, który wręcza mu flagę z białym krzyżem na czerwonym tle. Nad głową króla unosi się drugi anioł trzymający palmę – symbol męczeństwa.

Zamordowany z rozkazu brata

Św. Wacław był czeskim księciem pochodzącym z dynastii Przemyślidów. Był synem księcia Wratyslawa i pogańskiej księżniczki Drahomiry. Gdy Wacław miał trzynaście lat jego ojciec zmarł, a wychowaniem małego Wacława zajęła się babka, późniejsza św. Ludmiła, a nie matka, która wychowywała jego młodszego brata Bolesława. Kiedy ok. 925 r. Wacław rozpoczął rządy w kraju, wygnał pogańską matkę i Bolesława, rozpoczynając proces ugruntowania chrystianizacji Czech. Jednak część możnych panów popierała nadal Bolesława. Bolesław zaprosił Wacława na uroczystości ku czci świętych Kosmy i Damiana do Starego Bolesławca. Tam między braćmi wywiązała się kłótnia, Bolesław złapał za miecz, a Wacław uciekał do kościoła. Zanim tam dobiegł zabiło go trzech rycerzy Bolesława. W ikonografii św. Wacław przedstawiany jest w zbroi i w stroju królewskim. Jego atrybutami są sztylet – narzędzie jego śmierci, anioł podający mu włócznię, a także trumna niesiona przez anioły. W 1436 r. św. Wacław ustanowiony został jednym z czterech głównych patronów Królestwa Polskiego. Obecnie jest patronem Czech i Pragi. W Polsce wiele starych kościołów ma go za swojego patrona, m.in. krakowska katedra wawelska (pw. świętych Stanisława i Wacława). W Czechach, jednym z najbardziej ateistycznych państw, 28 września, dzień wspomnienia św. Wacława, jest świętem narodowym.

Patroni irządzkiej parafii

Głównym patronem parafii jest św. Wacław męczennik, drugą patronka jest Maryja i Jej kult jest bardziej ugruntowany. Ku czci Maryi odbywają się nabożeństwa fatimskie od 13 maja do 13 października. – Układ nabożeństwa jest prowadzony oczywiście na wzór fatimski – wyjaśnia ks. prob. Marek Capek. – Różaniec, Msza św. oraz procesja ze świecami. Odpust ku czci naszego głównego patrona odbywa się w najbliższą niedzielę po 28 września. Do tego wydarzenia przygotowuje nas trzydniowe triduum. W czasie uroczystej Sumy w szczególny sposób modlimy się prosząc św. Wacława o wstawiennictwo za nami do Pana Boga. Maryjny odpust w parafii odbywa się w najbliższą niedzielę po 31 maja, dniu wspomnienia Matki Bożej Królowej Wszechświata. Nabożeństwo ku czci Maryi jest u nas bardzo silne – mówi Ksiądz Proboszcz. W parafii codziennie na różańcu modlą się panie z ośmiu róż różańcowych. W każdy piątek po Mszy św. odbywa się nabożeństwo do św. Miłosierdzia, podczas którego następuje ucałowanie relikwii św. Jana Pawła II, wielkiego głosiciela Jezusowego Miłosierdzia.

Zmieniająca się świątynia

– Od dwudziestu lat jestem tu proboszczem – mówi ks. Marek Capek. – Przez ten czas wiele udało się nam osiągnąć. I długo wymienia wszystkie remonty: dachu świątyni, dzwonnicy, zakup dzwonów, odnowienie elewacji kościoła, zagospodarowanie terenu wokół świątyni, odnowienie dwóch ołtarzy i ambony i wiele innych prac. – To wszystko udało się dzięki pomocy parafian, to oni dbają o naszą wspólnotę, modląc się i wspierając każdą inwestycję swoimi ofiarami.
Wykonanych prac było tak wiele, że ta mała rolnicza parafia nie dałaby sobie rady, gdyby nie środki uzyskiwane z zewnątrz. Leży ona na terenie województwa śląskiego i tamtejszy Urząd Marszałkowski wspomagał dotacjami inwestycje w kościele. – Pomagało nam także Ministerstwo Kultury. Aby otrzymać dotację, musieliśmy mieć zabezpieczony wkład własny i o te pieniądze zadbali nasi parafianie – mówi Ksiądz Proboszcz, dodając, że w ciągu tych dwudziestu lat zmieniło się w kościele i jego otoczeniu bardzo wiele. – Kosztowało to nas wszystkich dużo pracy, ale efekty są widoczne – dodaje. Kto chciałby zobaczyć piękny kościół św. Wacława, jedyny pod takim wezwaniem w całej diecezji kieleckiej, niech odwiedzi Irządze, miejscowość na zachodnich krańcach naszej diecezji.

Czy wiesz, że...
- Z parafii Irządze pochodzili sławni rektorzy Uniwersytetu Jagiellońskiego; prymas Królestwa Polskiego Wincenty Kot, Andrzej z Sadowia oraz Andrzej Gofra (Góra) z Mikołajewic.
- Unikatową ozdobą jest złocona wczesnobarokowa ambona, w kształcie łodzi płynącej na falach, z których wyłaniają się potwory. Zdobią ją barokowe godła ewangelistów. Górną część ambony stanowi maszt nawiązujący do tablic Dekalogu.
- Według tradycji nazwa miejscowości wiąże się z żoną pierwszego władcy Polski Dobrawą, która miała powiedzieć: „I ja tu rządzę!”.