Spotkanie odbyło się w auli Collegium Novum Uniwersytetu Jagiellońskiego 23 stycznia br. To kolejna już konferencja poświęcona pamięci ofiar nazistowskich obozów koncentracyjnych, zorganizowana przez Uniwersytet Jagielloński, Centrum Badań Holokaustu UJ, Towarzystwo Lekarskie Krakowskie oraz Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu. Spotkaniu przewodniczyli prof. dr hab. Igor Gościński, prezes TLK, oraz jego zastępca – prof. dr hab. Aleksander Skotnicki.

Najmłodsza z listy Schindlera

Jak podkreślił Rektor UJ, konferencje organizowane co roku z okazji kolejnych rocznic oswobodzenia KL Auschwitz są powrotem do uniwersyteckiej dewizy „Plus ratio quam vis” (więcej znaczy rozum niż siła), której zaprzeczeniem było to, co działo się w Auschwitz.

Prof. Igor Gościński przypomniał historię działań TLK w zakresie popularyzacji prawdy o nazistowskich obozach koncentracyjnych oraz badań ofiar obozów, zapoczątkowanych przez profesorów: Antoniego Kępińskiego, Józefa Bogusza, Eugeniusza Brzezickiego oraz dr. Stanisława Kłodzińskiego.

Prof. dr hab. Grażyna Korpal z krakowskiej ASP przedstawiła sylwetkę swojego ojca, zmarłego w zeszłym roku Tadeusza Korpala, lekarza i członka AK, harcerza i taternika, który uratował wielu Żydów – podejmując przeróżne prace w czasie okupacji, zawsze był gotów nieść pomoc potrzebującym (np. jako motorniczy w Krakowie przerzucał paczki do getta żydowskiego). Podczas posiedzenia dr Tadeusz Korpal został pośmiertnie odznaczony dyplomem za ratowanie Żydów. Ów nestor polskiej radiologii nie doczekał się swojego drzewa w Yad Vashem.

Kolejną prelegentką była Ewa Ratz-Lavi – z urodzenia krakowianka, dziś mieszkająca w Izraelu, najmłodsza dziewczynka z listy Schindlera, która opowiadała o swoim pobycie w Auschwitz. Przedstawiła poruszające obrazy, które pozostały w jej pamięci z czasu, gdy miała 7 lat i w Auschwitz została oddzielona od matki. Trafiła do obozowego sierocińca, w którym pilnowano tego, by dzieci wyglądały na zadbane – jako dowód na dobre traktowanie więźniów dla wizytatorów z Czerwonego Krzyża. Po interwencji Oskara Schindlera obie z matką odzyskały wolność, jednak czas spędzony w Auschwitz odcisnął na niej piętno na całe życie.

Najdłużej żyje się 3 miesiące

Podczas konferencji niezwykle wybrzmiały również słowa Józefa Paczyńskiego, który został wysłany do Auschwitz z Tarnowa jako 17-latek i przebywał w tym obozie od pierwszego do ostatniego dnia jego funkcjonowania. Opowiadał, że gdy dotarli do Auschwitz, nie wiedzieli, gdzie się znajdują i co będą tam robić. Lagerführer Karl Fritzsch powiedział im, że jest to niemiecki obóz koncentracyjny, gdzie żyje się najdłużej 3 miesiące. Józef Paczyński stwierdził również, że wśród Niemców byli dobrzy ludzie, ale zawsze należało być ostrożnym. Podkreślił, że mówi się o oswobodzeniu Auschwitz, nie biorąc pod uwagę, iż w obozie w tym momencie byli tylko ci, którzy nie mogli go opuścić o własnych siłach. Resztę więźniów wywieziono wcześniej w głąb Rzeszy albo wyprowadzono w tzw. marszu śmierci przez śląskie miasteczka. Armia Czerwona wkroczyła do niemal pustego obozu. Były więzień opowiedział także o paradoksalnych spotkaniach w Auschwitz, jak m.in. dwóch kolegów studentów medycyny z Poznania: jeden był więźniem obozu, a drugi chodził w mundurze SS...

Kazimierz Świst z Polskiego Związku Byłych Więźniów Politycznych Hitlerowskich Więzień i Obozów Koncentracyjnych wspominał pobyt na Majdanku, gdzie więźniowie musieli wykonywać prace mające ich upokorzyć i wyczerpać. Przedstawił również obecną sytuację związku.

Zebrani na konferencji mogli obejrzeć zwiastun filmu „Ocalić od zapomnienia”, opowiadającego o pracy twórczej Manfreda Bockelmanna, austriackiego artysty, który wykonuje portrety dzieci z obozów koncentracyjnych, aby wskrzesić je poprzez sztukę.

Konferencję zakończył recital fortepianowo-skrzypcowy Marii i Marka Polańskich.

Styczniowe posiedzenie w tym roku wpisuje się w okrągłą rocznicę wyzwolenia KL Auschwitz. Niezależnie od rocznic spoczywa na nas obowiązek nieustannego i różnorodnego przypominania prawdy o nazistowskich obozach koncentracyjnych i popularyzowania wiedzy o losach milionów osób, którym inni ludzie zgotowali ten los.