Reklama

Boże Narodzenie na wsi galicyjskiej

Niedziela rzeszowska 51/2002

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Wiele stron życia społeczności wiejskiej związanych było ściśle z Kościołem. Chłopi doskonale znali roczny rozkład zwyczajów i obrządków, wiążących się z kalendarzem kościelnym i widzieli, jakie, w którym dniu stosować praktyki.
Kalendarz roku liturgicznego rozpoczyna się Adwentem. Okres ten ma przygotować wiernych na uroczystość Bożego Narodzenia. Uroczystą Pasterkę poprzedza wieczorna wieczerza wigilijna. Dawniej przygotowywano się do niej już od św. Łucji (13 grudnia). Zwożono drzewo z lasu, tłuczoną kaszę w stępach, mielono zboże w żarnach; bogatsi bili świnie (stąd zresztą przysłowie: "Święta Łuce świnie tłuce"). Najbardziej uroczystym dniem w roku była Wigilia Bożego Narodzenia. Wierzono, że ma on wpływ na to, jaki będzie cały przyszły rok. Dzień wigilijny upływał na przygotowaniu wieczornej wieczerzy i odpowiednim przybraniu izby. Najstarszym, tradycyjnym przybraniem była "jutka" - ścięty wierzchołek sosenki lub jodełki, zawieszony u sufitu. Przybierano ją zrobionymi z opłatków pieczonych w domu tzw. "światami" lub pieczywem w formie roślin lub zwierząt. Choinka pojawiła się dopiero przed I wojną światową. Wieczerza wigilijna, zwana pośnikiem, składała się z siedmiu, dziewięciu lub dwunastu potraw, które jedzono wspólnie z dużej misy. Rozpoczynano ją wraz z pierwszą gwiazdą i uważano, aby przy stole była parzysta liczba osób, bo to oznaczało, że nikt w najbliższym czasie nie umrze. Odbywała się w skupieniu i powadze, wszyscy składali sobie życzenia; nie zapominano o pozostawieniu jednego wolnego miejsca "dla wilka". Zakończenie wieczerzy było hasłem dla młodzieży do rozpoczęcia figlów i psot, które kończyły się o północy. Wówczas wszyscy udawali się na Pasterkę. Biskup Solecki nakazywał, aby przychodzili "tylko trzeźwi, a młodzież udawać się powinna na to nabożeństwo tylko w towarzystwie i pod nadzorem rodziców lub osób starszych a cnotliwych".
W dzień Bożego Narodzenia nie wolno było wykonywać żadnych prac, nawet myć się, czesać, czy kroić chleba. Dozwolone było jedynie karmienie inwentarza. Świętowano w ścisłym rodzinnym gronie, nie składając nikomu wizyt, nie wychodząc nawet poza obejście. Jedynie rano udawano się do kościoła. Tłumaczono to tym, że Pan Jezus chodzi tego dnia po kolędzie i mógłby kogoś w domu nie zastać. Wsie wyglądały jak wyludnione, a ożywały dopiero późnym popołudniem, kiedy zaczynali chodzić kolędnicy. Do tego dnia przygotowywali się oni już od początku Adwentu. Młodzież spotykała się wieczorami w domach, gdzie uczyła się ról, sporządzała stroje. Chodzenie po kolędzie zaczynano w Boże Narodzenie, a kończono przed świętem Matki Bożej Gromnicznej. Z szopką chodziła najczęściej młodzież, przedstawiając scenki z życia Heroda i narodzenia Jezusa. Dzieci natomiast chodziły z gwiazdą i śpiewały kolędy. Kolędnicy dostawali najczęściej poczęstunek i artykuły żywnościowe, rzadziej pieniądze. W tym samym czasie po kolędzie chodził ksiądz, który odwiedzał każdy dom. Gdyby ominął jakiś, byłaby to hańba dla domu. Dostawał najczęściej poczęstuneki jednego złotego reńskiego lub 3, 84 litra zboża, kaszę, kiełbasę, jaja.
W drugi dzień świąt w kościołach święcono owies, którym ludzie obsypywali się wzajemnie na pamiątkę ukamienowania św. Szczepana. W powiecie rzeszowskim był on uważany za patrona koni. W tym dniu do dziewczyn przychodzili "śmieciarze" w celu zaręczyn. Jeśli dziewczyna wyraziła zgodę, za kilka dni chłopak przychodził z drużbą i omawiał zaślubiny. Kolejną uroczystością był początek nowego roku kalendarzowego.
Uroczyście obchodzono także święto Trzech Króli (6 stycznia). Okres od Bożego Narodzenia do Środy Popielcowej nosił nazwę karnawału. Był to czas uciech i zabaw, ludność bawiła się, w karczmach, szczególnie w ostatnim tygodniu, zwanym zapustami. Wówczas powinno się jeść tyle razy "ile razy pies zamerdał ogonem". Zabawy te przerywała Środa Popielcowa.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2002-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Legenda św. Jerzego

Niedziela Ogólnopolska 16/2004

[ TEMATY ]

święty

św. Jerzy

I, Pplecke/pl.wikipedia.org

Święty Jerzy walczący ze smokiem. Rzeźba zdobiąca Dwór Bractwa św. Jerzego w Gdańsku

Święty Jerzy walczący ze smokiem. Rzeźba zdobiąca Dwór Bractwa św. Jerzego w Gdańsku

Św. Jerzy - choć historyczność jego istnienia była niedawnymi czasy kwestionowana - jest ważną postacią w historii wiary, w historii w ogóle, a przede wszystkim w legendzie.

Św. Jerzy, oficer rzymski, umęczony był za cesarza Dioklecjana w 303 r. Zwany św. Jerzym z Liddy, pochodził z Kapadocji. Umęczony został na kole w palestyńskiej Diospolis. Wiele informacji o nim podaje Martyrologium Romanum. Jest jednym z czternastu świętych wspomożycieli. W Polsce imię to znane było w średniowieczu. Św. Jerzy został patronem diecezji wileńskiej i pińskiej. Był także patronem Litwy, a przede wszystkim Anglii, gdzie jego kult szczególnie odcisnął się na historii. Św. Jerzy należy do bardzo popularnych świętych w prawosławiu, jest wyobrażany na bardzo wielu ikonach.

CZYTAJ DALEJ

Japonia: ok. 420 tys. rodzimych katolików i ponad pół miliona wiernych-imigrantów

2024-04-23 18:29

[ TEMATY ]

Japonia

Katolik

Karol Porwich/Niedziela

Trwająca obecnie wizyta "ad limina Apostolorum" biskupów japońskich w Watykanie stała się dla misyjnej agencji prasowej Fides okazją do przedstawienia dzisiejszego stanu Kościoła katolickiego w Kraju Kwitnącej Wiśni i krótkiego przypomnienia jego historii. Na koniec 2023 mieszkało tam, według danych oficjalnych, 419414 wiernych, co stanowiło ok. 0,34 proc. ludności kraju wynoszącej ok. 125 mln. Do liczby tej trzeba jeszcze dodać niespełna pół miliona katolików-imigrantów, pochodzących z innych państw azjatyckich, z Ameryki Łacińskiej a nawet z Europy.

Posługę duszpasterską wśród miejscowych wiernych pełni 459 kapłanów diecezjalnych i 761 zakonnych, wspieranych przez 135 braci i 4282 siostry zakonne, a do kapłaństwa przygotowuje się 35 seminarzystów. Kościół w Japonii dzieli się trzy prowincje (metropolie), w których skład wchodzi tyleż archidiecezji i 15 diecezji. Mimo swej niewielkiej liczebności prowadzi on 828 instytucji oświatowo-wychowawczych różnego szczebla (szkoły podstawowe, średnie i wyższe i inne placówki) oraz 653 instytucje dobroczynne. Liczba katolików niestety maleje, gdyż jeszcze 10 lat temu, w 2014, było ich tam ponad 20 tys. więcej (439725). Lekki wzrost odnotowały jedynie diecezje: Saitama, Naha i Nagoja.

CZYTAJ DALEJ

XV Jubileuszowy Konkurs Artystyczny im. Włodzimierza Pietrzaka rozstrzygnięty

2024-04-24 13:04

[ TEMATY ]

konkurs

konkurs plastyczny

konkurs literacki

konkurs fotograficzny

Szymon Ratajczyk/ mat. prasowy

XV Jubileuszowy Konkurs Artystyczny im. Włodzimierza Pietrzaka rozstrzygnięty. Laura Królak z I Liceum Ogólnokształcącego w Kaliszu z nagrodą Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Andrzeja Dudy.

Do historii przeszedł już XV Jubileuszowy Międzynarodowy Konkurs Artystyczny im. Włodzimierza Pietrzaka pt. Całej ziemi jednym objąć nie można uściskiem. Liczba uczestników pokazuje, że konkurs wciąż się cieszy dużym zainteresowaniem. Przez XV lat w konkursie wzięło udział 15 tysięcy 739 uczestników z Polski, Australii, Austrii, Belgii, Białorusi, Chin, Czech, Hiszpanii, Holandii, Grecji, Kazachstanu, Libanu, Litwy, Mołdawii, Niemiec, Norwegii, RPA, Stanów Zjednoczonych, Ukrainy, Wielkiej Brytanii i Włoch. Honorowy Patronat nad konkursem objął Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, Andrzej Duda. Organizowany przez Fundację Pro Arte Christiana konkurs skierowany jest do dzieci i młodzieży od 3 do 20 lat i podzielony na trzy edycje artystyczne: plastyka, fotografia i recytacja wierszy Włodzimierza Pietrzaka. Konkurs w tym roku zgromadził 673 uczestników z Polski, Belgii, Hiszpanii, Holandii, Litwy, Mołdawii, Ukrainy i Stanów Zjednoczonych.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję