Reklama

Rebelia fizyki w królestwie Chronosa

Niedziela toruńska 11/2009

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Nieczęsto się zdarza, aby wykład akademicki zgromadził ok. tysiąca słuchaczy, jak to miało miejsce 26 lutego w auli toruńskiego UMK. Ci, którzy przyszli na ostatnią chwilę, stawali bezradnie, zaskoczeni widokiem sali wypełnionej po brzegi. Nie wystarczyło miejsc siedzących - za takowe z konieczności posłużyły stopnie schodów w przejściach między rzędami.
Tyle osób skorzystało z okazji, by ujrzeć i posłuchać ks. prof. Michała Hellera z Ośrodka Badań Interdyscyplinarnych Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, który wygłosił wykład „Czas człowieka i czas Wszechświata”. Okazją do spotkania była rocznica urodzin prof. Aleksandra Jabłońskiego (1898-1980), twórcy toruńskiej szkoły fizyki. Toruński uniwersytet już po raz 22. uczcił w ten sposób swego profesora, wykładowcę, światowej sławy uczonego.
W wykładzie ks. prof. Heller podjął próbę udzielenia zrozumiałej dla przeciętnego odbiorcy odpowiedzi na pytanie, czy czas jest rzeczywistością zależną od zjawisk fizycznych. W powszechnym odczuciu człowiek to istota uwięziona w czasie jak w najciaśniejszej skrzyni. Żyje w krótkiej jak mgnienie oka chwili bieżącej - teraźniejszości, która rozciąga się między dwoma przepaściami niebytu - przeszłością i przyszłością. Czy jesteśmy w stanie zapanować nad czasem? Dlaczego nie możemy cofnąć się do wczoraj? Oto pytania, które w równym stopniu zaprzątają uwagę najtęższych mózgów, jak i zwykłych zjadaczy chleba, marzących o możliwości, by to czy owo „odkręcić”.
Toruńskich słuchaczy z pewnością zafrapowały liczby. Odwołując się do wyników najnowszych badań, dla których granica błędu to 3%, ks. prof. Heller przedstawił chronologię powstania i rozwoju Wszechświata oraz Ziemi. Według tych wyliczeń wiek Wszechświata można określić na 13,8 mld lat, zaś wiek Układu Słonecznego, w tym Ziemi - na 4,5 mld. 4 mld lat temu na Ziemi zapanowały warunki, które umożliwiły pojawienie się życia, co rzeczywiście dokonało się „zaraz potem” (pierwsze mikroorganizmy). 3 mld lat temu żył LUCA (Last Universal Common Ancestor), czyli ostatni wspólny przodek wszystkich żyjących dziś organizmów. Miliard lat temu na Ziemi pojawiły się rośliny, pół miliarda lat temu - ryby, a 225 mln lat temu - ssaki. Ostatni wspólny przodek szympansa i człowieka żył na Ziemi 6 mln lat temu, a homo sapiens zaistniał zaledwie ok. 200 tys. lat temu. 2 tys. lat temu urodził się Jezus Chrystus - tak tę pasjonującą, ustanawiającą proporcje, wyliczankę spuentował ks. prof. Heller. W drugim efektownym ciągu zestawił on dane obrazujące związek między objętością mózgu a jego możliwościami: u małpy (ok. 500 cm6), której największym „wynalazkiem” jest użycie patyka do wyławiania termitów, u hominidów (objętość mózgu - ok. 1 tys. cm6), których największe osiągnięcie to narzędzia kamienne, oraz u człowieka współczesnego, który przy objętość mózgu sięgającej 2,2 tys. cm6 jest zdolny stworzyć mechanikę kwantową, prowadzić skomplikowane badania z zakresu genetyki czy skonstruować superszybkie komputery. - Czego możemy spodziewać się w przyszłości? - zapytał Prelegent. - Czy dalszy wzrost złożoności ludzkiego mózgu jest w stanie przybliżyć nas do zrozumienia struktury całego Wszechświata?
Dziś już wiemy - za sprawą odkryć Einsteina i jego kontynuatorów - że czas nie jest wielkością bezwzględną i płynie inaczej w różnych punktach odniesienia, w różnych polach grawitacyjnych. Ks. prof. Heller przedstawił pokrótce dzieje tych odkryć, nazywając je żartobliwie „rebelią fizyki w królestwie Chronosa”, co zilustrował dowcipnie reprodukcją, przedstawiającą rzeźbę: głowę greckiego boga z symbolicznie utrąconym (pod wpływem mijającego... czasu) kawałkiem nosa. Z drugiej strony zwycięstwo ludzkości nad czasem jest na razie czysto teoretyczne, gdyż w zakresie doświadczalnym nawet najbardziej zaawansowane technologicznie ośrodki naukowe, jak na przykład Europejski Ośrodek Badań Jądrowych CERN pod Genewą, gdzie w tzw. wielkim akceleratorze cząsteczki poruszają się z prędkością światła, są jeszcze ciągle na początku drogi ku temu, by w sposób praktyczny wpływać na bieg czasu.
Na sali z pewnością nie brakowało przedstawicieli nauk ścisłych, którzy zapewne bez trudu nadążali za myślą Prelegenta. Wydaje się jednak, że i mniej wtajemniczeni słuchacze wyszli z wykładu zadowoleni, gdyż ks. prof. Heller starał się mówić prostym, obrazowym językiem, często odwołując się do przykładów z życia codziennego.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2009-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Trzecia tajemnica fatimska

Niedziela Ogólnopolska 36/2000

[ TEMATY ]

Fatima

Archiwum sanktuarium w Fatimie

Dzieci fatimskie, którym objawiła się Matka Boża – Hiacynta, Łucja i Franciszek

Dzieci fatimskie, którym objawiła się Matka Boża – Hiacynta, Łucja i Franciszek

26 czerwca 2000 r. papież Jan Paweł II ujawnił treść trzeciej tajemnicy fatimskiej. W tym temacie z abp. Tarcisio Bertone SDB - ówczesnym sekretarzem Kongregacji Nauki Wiary - rozmawiał Włodzimierz Rędzioch.

ROZMOWA ARCHIWALNA

CZYTAJ DALEJ

UE/ Unia Europejska rozpoczęła negocjacje akcesyjne z Ukrainą

2024-06-25 18:41

[ TEMATY ]

Unia Europejska

Ukraina

Adobe Stock

Unia Europejska we wtorek w Luksemburgu zainaugurowała negocjacje akcesyjne z Ukrainą. "To kamień milowy w naszych stosunkach" - zadeklarowała w imieniu UE szefowa MSZ Belgii Hadja Lahbib. "Potwierdzamy przystąpienie do rozmów akcesyjnych" - powiedziała wicepremierka Olha Stefaniszyna reprezentująca Ukrainę.

Ministerka spraw zagranicznych Belgii, która obecnie sprawuje przewodnictwo w UE, podkreśliła, że proces rozszerzenia jest geostrategiczną inwestycją w pokój, bezpieczeństwo, stabilność i dobrobyt. Dodała, że UE docenia determinację Ukrainy w realizacji programu reform UE, zwłaszcza w kontekście rosyjskiej agresji, i oczekuje zaangażowania we wdrażanie kolejnych reform.

CZYTAJ DALEJ

26 czerwca: Kto dziś gra? Euro 2024

2024-06-26 06:55

[ TEMATY ]

ME 2024

PAP/EPA/CHRISTOPHER NEUNDORF

26 czerwca 2024 r. - kolejny dzień piłkarskich zmagań podczas ME 2024! Kto dziś gra?

Portugalia była trzecią drużyną - po gospodarzach i Hiszpanii - która awansowała do 1/8 finału piłkarskiego Euro 2024 w Niemczech. Mistrzowie Europy z 2016 roku pokonali Turcję 3:0. Do gry wracają Belgowie, którzy po porażce ze Słowacją wygrali z Rumunią 2:0.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję